αμέτρητες φορές οι εχθροί μου
το παμπάλαιο χώμα πατώντας.
Και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με την φτέρνα τους.
Έστησαν και θεμελίωσαν
στις κορφές, στις κοιλάδες, στα πόρτα
πύργους κραταιούς κι επαύλεις
ξύλα κι άλλα πλεούμενα.
Έφτασαν ντυμένοι «φίλοι»
αμέτρητες φορές οι εχθροί μου,
τα παμπάλαια δώρα προσφέροντας.
Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε
παρά μόνο σίδερο και φωτιά.
Στ’ ανοιχτά που καρτέραγαν δάχτυλα
μόνον όπλο και σίδερο και φωτιά.
Μόνον όπλο και σίδερο και φωτιά.
Άξιον Εστί ( Απόσπασμα από τον Ύμνο Ζ΄)
Οδυσσέα Ελύτη
Ολόγυρα στη σφαίρα μας, εδώ έναν αιώνα και βάλε, οι κοινωνικοί ανθρωπολόγοι ιχνηλατούν την πορεία του ανθρώπου στο χώμα και το κύμα που βαφτίσαμε Γη και σ’ ό,τι πάλλει εντός κι εκτός μας, ζυγισμένο ως χρόνος.
Τούτοι οι σπουδαίοι ταξιδευτές της ύπαρξής μας, φέρνουν συχνά στο φως πολύτιμες μαρτυρίες για τις αντιλήψεις και τις συλλογικές πρακτικές των «πρωτόγονων» λαών της Γης. Κείνων που τόσα χιλιάδες χρόνια –πόσα αλήθεια; Σαράντα;- από τότε που εμφανίστηκε το έλλογο ον, ο άνθρωπος, στην εξελιγμένη, την προοδευμένη γη, αποτελούν τους τελευταίους της Λίθινης εποχής.
Για παράδειγμα, η σπουδαία ανθρωπολόγος Margaret Mead έφερε τούμπα τον πλανήτη για να ανιχνεύσει τα πως και τα γιατί της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Έστησε αυτί στα πολιτισμικά κροταλίσματα, στις τραγουδιστές ανάσες και στα μινυρίσματα πολλών κοινοτήτων, αρκετών πολιτισμών με βαθιά χαραγμένες διαφορές στη δομή, την εξέλιξη και την ανάπτυξή τους.
Αλώνισε τη Γη και μύρισε το διαφορετικό χώμα στα νησιά Σαμόα του Ειρηνικού, ακολούθησε στις ιεροτελεστίες τους τους παραδοσιακούς Κουνγκ Σαν της νοτιοαφρικάνικης στέπας Καλαχάρι, αναμόχλευσε τον αγέρα στην Πολυνησία, ακούμπησε τις δυτικοθρεμμένες γνώσεις της στους Μάνο της Λιβερίας, ντύθηκε στα χρώματα που βάφονται οι Αραπές της Νέας Γουινέας και στήθηκε σε γιορτάσι κυκλικό με τους Κικούγιου της Κεντρικής Κένυας.
Μέσα στις μελέτες και τις προσεγγίσεις της για τις ομαδοποιήσεις των ανθρώπων και τα χαρακτηριστικά της κάθε φυλής, γι αυτά που εμείς ονομάζουμε κοινό νου, κοσμοαντίληψη και συλλογική πρακτική, αναδύεται κυρίαρχο το εξής:
Η ζωή, στο σύνολό της, ρέει σε αρμονία με τη φύση και κάθε ανθρώπινη δράση κινείται στους ρυθμούς της. Κανόνας πρωταρχικός, ιερός, το περιβάλλον και η προστασία του, η διατήρησή του και βέβαια, συχνά, η θεοποίησή του. Αρχέγονες οι τακτικές αλλά ουσιώδεις, διαιωνίζουν μια ζηλευτή γνώση για τη συνοχή της ομάδας και τη διατήρηση των περιβαλλοντικών αξιών της κοινότητας.
Αυτοί που έχουμε μάθει να αποκαλούμε πρωτόγονους ούτε γνωρίζουν τα περί κατασκευών και δόμησης, ζωνών πυροπροστασίας και νομικής ρύθμισης της κάθε καταπάτησης, ούτε ενδιαφέρονται να τα μάθουν. Δεν έχουν ιδέα για την παγκόσμια αγορά και την ταχύρυθμη τεχνολογική πορεία του λεγόμενου «πολιτισμένου» κόσμου, ούτε περιμένουν διεθνείς οργανώσεις οικολόγων για να τους αποκαλύψουν την κεφαλαιώδη σημασία της περιβαλλοντικής συνείδησης στη ζωή του ανθρώπου. Ανεξάρτητα από το γεωγραφικό μήκος και πλάτος των περιοχών που αλώνισαν οι διεισδυτικές ματιές των εθνολόγων, η διαπίστωση κοινή: σχεδόν σε όλες τις φυλές, κάθε δραστηριότητα, κάθε πολυφωνία, κάθε συλλογικός βηματισμός –κανόνες, πεποιθήσεις, δοξασίες, γιορτές, τελετές, επικοινωνία-, κινείται σε πιστή και απαρέγκλιτη συμπόρευση με το περιβάλλον.
Η γραμμή μεταξύ ανθρώπου και χώρου, είναι αδιάσπαστη.
Είναι εκπληκτικό –λένε οι επιστήμονες- το στοιχείο της αρμονίας, της ομορφιάς, της περιβαλλοντικής συναδέλφωσης, της ειρηνικής συνύπαρξης του ανθρώπου με το χώρο του. Τον κόσμο του. Που πάει να πει στολίδι, κόσμημα-θυμίζω…
Αναφέρομαι σε φυλές που έχουν μυθολογικό βάρος για εμάς, τους κατέχοντες τον τεχνητό, τον βιομηχανικό πολιτισμό. Άλλοτε χαρτογραφούνται μέσα μας αγριεμένες, αποκτώντας αποχρώσεις εφιαλτικές, αποκρουστικές, άλλοτε πάλι , απογειώνονται σ’ ένα εξιδανικευμένο όραμα απλότητας.
Πολιτικό εργαλείο η γλώσσα ως γνωστόν κι εγώ μιλώ για κοινωνίες, στο μεγαλύτερο μέρος τους, ανέγγιχτες από τον σύγχρονο πολιτισμό.
Μα θυμίστε μου πως τις χαρακτηρίζουμε, εμείς οι αναπτυγμένοι, ή, οι εν εξελίξει;
Α, ναι. Υπανάπτυκτες.
(Η φωτογραφία είναι από εδώ και ιχνογραφεί τις καλαμένιες καλύβες των Πυγμαίων,
που είναι ο πιο μικρόσωμος λαός του κόσμου.
Σκεπασμένες με φύλλα μπανανιάς για να μη μπαίνει μέσα η βροχή,
οι καλύβες βρίσκονται στα δάση του Ισημερινού.
Κατά τους μελετητές, αν και η εξέλιξη των Πυγμαίων έχει σταματήσει στην παλαιολιθική εποχή, έχουν θαυμαστή προσαρμοστικότητα και επιζούν,
συνυπάρχοντας αρμονικά με το περιβάλλον τους.)
Ούτε ανάσα δε βγαίνει. Μόλις την έλαβα από φίλο. Τραβήχτηκε την Τετάρτη, στο Σύνταγμα, στην συγκέντρωση διαμαρτυρίας για τις πυρκαγιές.
Ναι. Πάντα υπάρχει τρόπος να'χεις υγρά τα μάτια σου:
είναι όταν ποτίζεις την ελπίδα.
1979. Μουσικές φορτισμένες ζωηρό πολιτικό χρώμα
που οι πιτσιρικάδες μάλλον που δεν έχουν ακουστά.
Λαός Προστάτης,
Κάψανε το δάσος και,
από τον ίδιο δίσκο ένα τραγούδι λατρεμένο με τη Χαρούλα Αλεξίου:
Το γράμμα.)
Χασαμε το μετρο, καπετανισσα
Χασαμε το μετρο....
Κλεισαμε την φυση και τα ζωα μεσα σε "παρκα", για να τα προστατεψουμε(!!!!!)
Εμας ποιος θα μας προστατεψει απο τον εαυτο μας???