"Αστέρω θα σε φωνάζουμε, να τελειώνει η ιστορία", ανακοίνωση τελεσίδικη του Νίκου.
"Αστραδενή καλύτερα, που φέρνει στο νού το βιβλίο της Φακίνου. Άσε που στη Σύμη, έχουμε τέτοια ιδιόρρυθμα ονόματα", αντέδρασε η Χρύσα.
"Άστρα μη με μαλώνετε, άστρα μη με μαλώνετε που τραγουδώ τη νύχτα...", ο σκοπός ο αγαπημένος στα χείλη του Μιχάλη να διασκεδάσει τις περίσσιες ανησυχίες για ταμπέλες σώνει και καλά και να σπρώξει τα κέφια προς τα πάνω...
Η Άστρετ είναι Γερμανίδα. Ζεί στην Κρήτη εδώ και είκοσι χρόνια. Γεννήθηκε σε μια πόλη κοντά στο Ντύσσελντορφ (γλυκοθυμώνει και σκούζει σαν πεισματάρικο θηλυκό σαν της λέω περιπαιχτικά "μα θύμισέ μου πως το λένε το... χωριό σου!") αλλά, του έρωτα η στρουφιχτή στράτα την έφερε σε άλλη Μάνα Γη.
Αγάπη ανυποχώρητη και μονοδρομημένη εκείνη των Γερμανών για την Κρήτη. Τα βήματά τους μπόλικα στη Μεγαλόνησο. Μιλώ για βήματα καθημερινά, αποτύπωμα βαθύ στο χώμα, όχι πατημασιές ευκαιριακές με χρώμα καλοκαιριού μονάχα.
Η Άστρετ, κάνει πράξη στην καθημερινότητά της έναν κόσμο όπου οι πολιτισμοί μπλέκονται μεταξύ τους αρμονικά. Μπολιάζουν ο ένας τον άλλον με ιδέες, έθιμα, παραδόσεις, τέχνη, ομορφιά. Ζωγραφίζει με τον λόγο της, μα πιότερο με την συμπεριφορά της, ένα μωσαϊκό χρωμάτων, τραγουδιών, λέξεων, φωνών, πατρίδων. Πολυπολιτισμικότητα; Αυτό. Ζει βαθιά στον Αποκόρωνα, μόνη πιά, μια και -καθώς γλυκόπικρα διαπιστώνει- δεν είχε την τύχη ν'ανήκει στο μόλις 1% των ευτυχισμένων ζευγαριών.
Ανταμωθήκαμε σε παρέα νταλκαδιάρικη. Του σεβντά και του θανατά, της τέχνης και -τάχα μου- του λόγου. Αφορμές να τα πίνουμε πες, να καθαρίσεις. Στην παρέα κι άλλοι ξενομπάτηδες που λέμε εμείς εδώ, μα όλοι τους, άνθρωποι που απλώνουν βλέμμα μπόλικο να χωρέσει η Κρήτη, να δώσει ματιά βαθιά και διεισδυτική, πέρα και πάνω απ' τα πρόχειρα τ' ανθρώπου.
Καθόμουνα και κοίταζα την Άστρετ. Ίσαμε το ταβάνι έφτανε. Ο λόγος κι ο τρόπος. Και συλλογίστηκα πως η ψυχή αυτού του τόπου, το βάθος του, το μέγεθός του, κοινωνάται σ' ανοιχτή γιορτή. Η λεβετοσύνη κι η καθαρότητα, η ειλικρίνεια, αυτό το έρμο το "έξω". Το έξω της καρδιάς, της σκέψης, της αξίας. Να στέκεσαι ορθός απέναντι στα πράγματα, να'χεις την ίδια αντρειοσύνη να κλάψεις στα πατώματα αν είναι να, να συρθείς για έναν Έρωτα που θαρρείς πως του πρέπει, μα να το κάνεις φλογίζοντας τον ουρανό. Όχι ζαρώνοντας το σώμα.
Πολύ με καίει η έλλειψη τούτης της στάσης ζωής. Πολύ. Η κυριαρχία της μιζέριας, του κακοφορμισμένου μασκαρέματος, του "είπα-ξείπα", νόμιζα αλλά δεν, μ' έχει τσακίσει.
Καμάρωνα τη Γερμανίδα. Κι όταν σηκώθηκε ο Δασκαλογιώργης κι έπιασε τη λύρα κι άρχισε ο Ερωτόκριτος παιχνίδι αιματηρό με το δοξάρι, είπα πως οι φλέβες γίνανε χορδές. Κι άρχισε η Άστρετ το τραγούδι. Να προσκυνήσω, τι άλλο πια; Που το'χω να κοκκορεύομαι πως ξέρω ένα κομμάτι! Κι εκείνη με άριστη προφορά -κρητική παρακαλώ-, να δίνει κέρασμα στο πάθος.
Έβαλα τα κλάμματα, ίδιο παιδί. Τι ταυτότητες και κουραφέξαλα. Εκείνη, πιότερο ντόπια από ένα σωρό νοματαίους.
Τόση χαρά δεν έχει τόπο να σταθεί, να καλμάρει. Ευθύνες και στο κρασί, όσο να πεις...
Θεών πανηγύρι. "Μονάχα όποιος συμμετέχει στο να φτιαχτεί το κρασί, πρέπει να πίνει" υπερβάλλει ο Άρης θέλοντας να δείξει πως κρασί, σημαίνει μέθεξη στην ουσία του ανθρώπου. Κι ο σεβασμός, μέγας.
Ματώσανε τα πέλματα απ' τον πεντοζάλη. Από κοντά κι η Άστρετ. Κορμί-ψυχή, το όλον. Αξεχώριστα. Σε Μάνα Γη ξένος; Ούτε να το λογαριάζεις.
Ο Τσαρούχης έλεγε πως η Κρήτη δεν είναι νησί. Είναι ήπειρος. 'Ιχνος έπαρσης σε τούτον το λόγο για τους μυημένους. Για το βάρος λέμε. Το μέγεθος. Αισθήσεις λεύτερες να'χεις να γραπώνεις εικόνες, γεύσεις, μιλήματα και συγκινήματα. Να σπονδυλώνεις τη ψυχή τ' ανθρώπου.
Να λέω και γω πως έχω γλύψει τα κρητικά χώματα κι έχω αναπνεύσει σε κάθε γωνιά, γυροβολιές και ταξιδέματα κι όλο να φέρνει στον αφρό η Άστρετ ένα ακόμα απάτητο μέρος! Που πήγε κι έκανε ανασκαφή θησαυρού, απορώ...
Καημοί, περιγραφές, πιώματα κι οι μαντινάδες, πάνω-πάνω στα χείλη. Οι σαΐτες που καβαλούν οι λέξεις τους τόσο επιδέξια τοξευμένες! Ζηλεύει ο στόχος τους που δεν τον άγγιξαν, άμα και ξαστοχήσουν.
"Όλοι οι ανθρώποι έχουνε
μια αγάπη απού κλαίνε
και μη θωρείς παλικαριές
μια αγάπη απού κλαίνε
και μη θωρείς παλικαριές
και γι' αντριγιές που λένε"...
Κορυφή μωρέ Δασκαλογιώργη. Ν' ακονίζεις το δοξάρι να κόβει πιο βαθιά. Και να χαράζει δρόμους. Διαδρομή μια. Από καρδιά σ' άλλη καρδιά; Μπα... Από Κρήτη σε Γερμανία. Πιο κοντά είναι.
( Σπουδαίος κι αγαπημένος. Πως να τον πω τώρα; Ιρλανδοκρητικό; Κρητικό με το "Κ" του Κύρη. Ο Ross Daly και το Μουσικό του Εργαστήρι «Λαβύρινθος», σ' ένα έξοχο παραδοσιακό του πρωτομάστορα της κρητικής μουσικής Στέλιου Φουσταλιέρη:
Σαν είχες άλλον στην καρδιά, τι μ' ήθελες εμένα...
Οι φωτογραφίες, εκτός την πρώτη, χθεσινές )
Σαν είχες άλλον στην καρδιά, τι μ' ήθελες εμένα...
Οι φωτογραφίες, εκτός την πρώτη, χθεσινές )
Έτσι είναι! Όπως ακρβώς το έλεγε κι ο αρχαίος: το να είσαι Έλληνας είναι ζήτημα παιδείας και όχι καταγωγής. Είναι και ζήτημα έρωτα, θα πρόσθετα. Μα πάλι κι η παιδεία, έρωτας είναι.